Z dniem 1 stycznia 2021 r. gmina zmieniła nazwę. Nowiny – tak oficjalnie nazywa się nasza gmina.
30 września 2019 r. radni podjęli uchwałę w sprawie przystąpienia do zmiany nazwy gminy i przeprowadzenia w tej sprawie konsultacji z mieszkańcami gminy Sitkówka-Nowiny. Od listopada 2019 r. do 15 marca 2020 r. uprawnieni mieszkańcy gminy mogli wypowiedzieć się, czy są za zmianą nazwy na „Gmina Nowiny” czy też za pozostaniem przy dotychczasowej „Gmina Sitkówka-Nowiny”. Do wzięcia udziału w konsultacjach uprawnionych było 6075 osób – mieszkańców stale zamieszkujących na terenie gminy Sitkówka-Nowiny, mających ukończone 18 lat i posiadających czynne prawo wyborcze. W konsultacjach wzięło w nich udział 2250 osób, czyli 37,04% uprawnionych. 2185 osób (97%) opowiedziało się za zmianą nazwy na „Gmina Nowiny”, natomiast zaledwie 65 osób, czyli niespełna 3% – przeciwko. W dniu 23 marca 2020 r. radni podjęli uchwałę o wystąpieniu do właściwego ministra z wnioskiem o zmianę nazwy gminy. Z końcem lipca 2020 r. wydane zostało Rozporządzenie Rady Ministrów, na mocy którego gmina zmieniła nazwę.
Nieco historii
Pierwsze wzmianki o osadnictwie na terenach obecnej Gminy Sitkówka-Nowiny pojawiły się już w czasach średniowiecznych. Na przestrzeni wieków dochodziło do zmian administracyjnych, które do pewnego momentu w historycznym rozwoju Gminy uzasadniały nazwanie jej „Sitkówka-Nowiny”. Współcześnie są one jednak nieaktualne. Przez kilkaset lat, aż do XX wieku obecny tereny gminy należał administracyjnie do Powiatu Chęcińskiego. Po 1809 r. teren późniejszej Gminy Chęciny został włączony do Księstwa Warszawskiego, a administracyjnie należał do Departamentu Krakowskiego z siedzibą w Kielcach, Powiatu Kieleckiego. Na mocy rozporządzenia namiestnika Królestwa Polskiego z 1816 roku, terytorium kraju podzielono na osiem województw, których granice w zasadzie pokrywały się z granicami dawnych departamentów, składających się z obwodów obejmujących dwa, trzy powiaty. Gmina Chęciny weszła w skład powiatu i obwodu kieleckiego.
W 1837 r. województwa zastąpione zostały przez gubernie. Osady znajdujące się w obecnej Gminie Sitkówka-Nowiny w 1841 r. znalazły się najpierw w guberni krakowskiej, a następnie kieleckiej. Po kolejnej reformie administracyjnej w 1845 r. zmniejszającej liczbę guberni, połączono gubernie sandomierską i kielecką, tworząc gubernię radomską z siedzibą w Radomiu. Po powstaniu styczniowym doszło do kolejnych zmian w administracji kraju, w wyniku czego Chęciny znalazły się w powiecie kieleckim, guberni kieleckiej.
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości utrzymano utworzone przez państwa walczące w czasie wojny okręgi, które zmieniły nazwę na powiaty. Od 1919 r. w powiecie kieleckim było 19 gmin wiejskich i dwie miejskie Chęciny i Kielce. Gmina miejska Chęciny, obejmująca miasto oraz przedmieścia: Dobrzączka, Panek, Sitkówka, Zatropie i Zelejowa, weszła w skład gminy Korzecko obejmującej wsie: Bolechowice, Mosty, Podzamcze, Polichno, Radkowice, Skiby, Starochęciny, Szewce, Tokarnię, Wolicę, Zawadę, Zgórsko.
Po drugiej wojnie światowej zlikwidowano dotychczasowy samorząd terytorialny. W 1954 r. dokonano zamiany podstawowej jednostki podziału terytorialnego, jaką była dotychczas gmina na gromadę. Tereny gminy Sitkówka-Nowiny znajdowały się w granicach gromady Zagrody (od 31 XII 1961 jako gromada Sitkówka) z siedzibą Gminnej Rady Narodowej w Zagrodach, która utworzona została na mocy uchwały nr 13c/54 WRN w Kielcach z dnia 29 września 1954 r. W jej skład weszły obszary dotychczasowych gromad Zagrody i Szewce oraz miejscowość Słowik z dotychczasowej gromady Zalesie (ze zniesionej gminy Zgórsko), stacja kolejowa Sitkówka, osada letniskowa Słowik – Willa i przystanek kolejowy Słowik (z gromady Posłowice). Następnie z dniem 31 grudnia 1961 r. do gromady przyłączono wieś Kowala (ze zniesionej gromady Bilcza), osadę młyńską Sitkowieckie Nowiny (z gromady Chęciny). Z gromady Zagrody wyłączono natomiast wsie Szewce i Zawada włączając je do gromady Chęciny; wieś Słowik Zalesie włączono do gromady Białogon. Z dniem 21grudnia 1961 r. utworzono gromadę Sitkówka z siedzibą GRN w Sitkówce, co miało związek z przeniesieniem siedziby gromady Zagrody z Zagród do Sitkówki i przemianowaniem jednostki na gromada Sitkówka.
W dniu 31 grudnia 1964 r. nazwę gromady Sitkówka zmieniono na gromada Sitkówka – Nowiny. W 1965 roku gromada miała 27 członków gromadzkiej rady narodowej. W niedługim czasie zmniejszono ilość gromad poprzez łączenie mniejszych w większe, a z dniem 1 stycznia 1973 r. ostatecznie je zlikwidowano zastępując je gminą Sitkówka – Nowiny. Na początku lat osiemdziesiątych odłączono od gminy i przyłączono do Kielc część miejscowości Sitkówka-Nowiny. Z kolei w 1996 r. odłączono od gminy Chęciny, a przyłączono do gminy Sitkówka-Nowiny miejscowość Bolechowice. Aktualnie w jej skład wchodzą następujące sołectwa: Bolechowice, Kowala, Szewce – Zawada, Wola Murowana, Zgórsko – Zagrody oraz miejscowości Słowik, Trzcianki, Sitkówka i Nowiny.
Nowiny w chwili obecnej to miejscowość będąca siedzibą władz gminy Sitkówka – Nowiny. Pierwotnie jako osiedle Nowiny, stanowiła zespół domów wielorodzinnych – bloków mieszkalnych, wznoszonych od 1962 r. jako zaplecze mieszkaniowe dla pracowników zakładów przemysłowych zwanych „Białym Zagłębiem”. W roku 2012 zmieniono urzędowo nazwę miejscowości na Nowiny, jednocześnie zmieniając typ jednostki osadniczej z osiedla na wieś. Teren osiedla mieszkaniowego należał wcześniej w części do Markowizny, czyli gruntu należącego do Młyna Marek, a częściowo do Młyna Nowiny. Z tego czasu pozostała dawna główna droga lokalna prowadząca od Słowika do młyna Trzcianka (ob. miejscowość Trzcianki), dziś nosząca nazwę Familijna. Na wysokości budynku liceum od drogi tej do młyna Marek prowadziła droga polna. Cały obszar położony na prawym brzegu rzeki Bobrzy, od Słowika aż do Lurowizny (należącej do wsi Brzeziny), znajdował się w granicach wsi Zgórsko, z dwoma wyjątkami. Pierwszy dotyczył brzegu rzeki na wysokości stawu we wsi Murowana Wola, gdzie murowana grobla łączyła dwa wzniesienia – jedno po stronie Woli Murowanej, a drugie po stronie wsi ze znajdującym się tam wzniesieniem Góra Jaźwice. Drugi należał do młyna Marka, czyli Markowizny.
W roku 1941 r. doszło do ostatecznego scalenia gruntów wsi Zagrody, Zagrody-Słowik, Zagórsko oraz Markowizny. Pozwoliło to na dokończenia parcelacji zaczętej w jeszcze w okresie przedwojennym. Dzięki temu zaczęto planowaną zabudowę mieszkaniową. Przy dawnej drodze lokalnej prowadzącej z Zagród przez Trzcianki do Woli Murowanej (obecnie ulice: Familijna, Perłowa, Przemysłowa), powstały pierwsze parterowe domy. Młyn Markowizna został w latach pięćdziesiątych XX w. przejęty przez państwo (w późniejszym czasie przerobiony zostanie na dom mieszkalny), a tereny należące do niego zostały podzielone. Część przekazano pod fabrykę materiałów budowlanych, a teren leżący na północ noszący nazwę Słowik-Markowizna, został podzielony na działki budowlane. Ostatnia część dawnej posiadłości młynarza została w latach osiemdziesiątych XX w. podzielona na działki pracownicze. Nazwa Sitkówka historycznie obejmuje dość duży obszar geograficzny – jest to zarazem „ulicówka” u stóp Czerwonej Góry (dawniej: Jerzmaniec), dawny folwark w granicach miasta Chęciny (którego pozostałości znajdują się nieopodal kamieniołomu Jaźwica), stacja PKP, określenie używane zamiennie na oznaczenie osiedla Trzcianki, ale również teren dawnego kamieniołomu. Pierwotnie zapisywana była jako Folwark Sitkówka, osada Sitkówka, Sitkówka – Nowiny lub młyn Sitkówka – Nowiny. W trakcie budowy nasypu kolejowego w 1882 r. powstała żwirownia na gruncie posłowickim, na niewielkim wzniesieniu, pomiędzy ulicami Wolbromską a Zagrabowicką. Około 1906 r. Gieorgij Owczarewicz, przemysłowiec z Kielc, wydzierżawia we wsi Posłowice koło stacji Sitkówka górki kamienne dla eksploatacji kamienia. Początki zakładu produkującego wapno w tej okolicy sięgają 1898 r. W 1908 r. w oparciu o stare wyrobisko powstał zakład „Kamieniołomy Wapienne Sitkówka”, w którym pracowały dwie kruszarki. Pod nową nazwą „Zabokrzecki i Spółka” przetrwał wypadki pierwszej wojny światowej, i po jej zakończeniu rozpoczął poza łamanym kamieniem grubym i kruszywem mineralnym, produkcję marmuru w surowych blokach. W okresie powojennym powstałe tu zakłady przemysłowe przetwórstwa kamienia, były rozwijane przez władze PRL w latach 1950-1970. W czasie industrializacji nastąpił znaczny przypływ ludności w związku z rozwijającym się na tym obszarze przemysłem cementowo-wapienniczym.
W roku 1981 wydzielono z Sitkówki – Nowiny część północną i przyłączono ją do Kielc. Pozostała część osady nosząca nazwę Sitkówka – Nowiny znalazła się w granicach gminy o tej samej nazwie. W 2012 r. zmieniono urzędowo nazwę osady na Sitkówka. Jej granice zamknięte są w granicach ulic Chorzowskiej od zachodu i południa oraz Charsznickiej od północy i wschodu. Znajduje się tu stacja kolejowa Sitkówka.
Uzasadnienie zmiany nazwy
Obecnie siedzibą administracyjną gminy jest miejscowość Nowiny. To tutaj znajdują się najważniejsze instytucje i obiekty, skupiające życie mieszkańców: Urząd Gminy, posterunek policji, przychodnia, poczta, szkoła podstawowa oraz liceum, ośrodek kultury, stadion i basen. Według stanu na dzień 31 grudnia 2019 r. Nowiny są zamieszkiwane przez 2095 mieszkańców. Lokalizacja miejscowości, tuż obok drogi wojewódzkiej oraz dróg powiatowych pozwala na szybką komunikację do Kielc czy Chęcin. Miejscowość Sitkówka zamieszkuje obecnie 197 mieszkańców. To niewielka miejscowość, położona na uboczu, która, poza funkcjami mieszkalnymi, nie ma istotnego znaczenia dla ogółu mieszkańców gminy, nie jest też w żaden sposób powiązana z Nowinami. Istotną kwestią związaną ze zmianą nazwy są też problemy z samym umiejscowieniem Sitkówki. Jak wyżej wskazano w niedalekiej odległości od siebie znajdują się bowiem trzy osady o tej nazwie: Sitkówka należąca administracyjnie do gminy Chęciny, Sitkówka stanowiąca część miasta Kielce oraz Sitkówka będąca jedną z miejscowości gminy. Stanowi to duży problem dla osób odwiedzających gminę Sitkówka – Nowiny, a posługujących się aktualną, dwuczłonową nazwą. Sama nazwa „Sitkówka-Nowiny” doprowadza do częstych błędów literowych, również w praktyce organów administracji, w wydawanych przez nie decyzjach czy postanowieniach. Pozornie bagatelne użycie słowa „Siatkówka” zamiast właściwej „Sitkówka” doprowadza w takich przypadkach do dokuczliwych nieporozumień i konieczności korygowania dokumentów. Podsumowując należy stwierdzić, iż o ile historycznie, z racji przede wszystkim lokalizacji w miejscowości Sitkówka jednostki podziału administracyjnego jaką była gromada z siedzibą Gromadzkiej Rady Narodowej używanie członu „Sitkówka” w nazwie gminy miało swoje uzasadnienie, o tyle współcześnie jest ono nieaktualne przede wszystkim w obliczu ewolucji podziałów administracyjnych oraz rozwoju samych miejscowości i ich znaczenia dla wspólnoty samorządowej. Potwierdzają to również wyniki konsultacji społecznych przeprowadzonych w przedmiotowej sprawie. Sama nazwa gminy jako dwuczłonowa jest przez to skomplikowana, trudna w odbiorze ze względów fonetycznych i ortograficznych, a stan ten nie znajduje uzasadnienia w świetle aktualnych uwarunkowań administracyjnych, geograficznych i wreszcie historycznych.
